کشوری در جنوب آفریقا و در سواحل دو اقیانوس اطلس و هند است.
این کشور سه پایتخت متفاوت دارد؛ قوهٔ مجریه در پرتوریا، پارلمان در کیپ تاون، و قوهٔ قضائیه در بلوم فونتین مستقر است. پرجمعیت‌ترین شهرجمهوری آفریقای جنوبی شهر بزرگ ژوهانسبورگ است.
جمهوری آفریقای جنوبی با کشورهای نامیبیا، بوتسوانا، زیمبابوه، موزامبیک، سوازیلند و لسوتو (کشوری که در سرزمین آفریقای جنوبی محصور شده‌است) هم‌مرز است.
جمهوری آفریقای جنوبی به دو دلیل تکاملی متفاوت را نسبت به دیگر کشورهای آفریقایی تجربه کرده‌است. اول اینکه مهاجرت از اروپا کمی بعد از اینکه کمپانی هند شرقی هلند ایستگاهی در مکان امروزی کیپ تاون ایجاد کرد، آغاز شد. دوم اهمیت راهبردی آبراه کیپ است که با بسته شدنکانال سوئز در طی جنگ ۶ روزه اهمیت آن بیشتر مسجل شد و همچنین منابع کانی غنی این منطقه باعث اهمیت بیشتر این کشور در میان کشورهای غربی بخصوص در اواخر سدهٔ نوزدهم شد که بعدها در دوران جنگ سرد اهمیت بیشتری پیدا کرد. به دلیل مهاجرت آفریقای جنوبی از لحاظ نژادی بسیار متنوع است. بزرگترین جمعیت‌های دورگه و اروپایی و هندی در آفریقا در این کشور مستقر هستند. سیاهپوستان آفریقای جنوبی کمتر از ۸۰ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند.
درگیری‌های نژادی بین اقلیت سفیدپوستان و سیاهپوستان اکثریت در تاریخ و سیاست آفریقای جنوبی نقش مهمی را بازی کرده‌است و به [دوره تاریخی آپارتاید در آفریقای جنوبی] منجر شده‌است که در سال ۱۹۴۸ توسط حزب ملی آفریقای جنوبی تأسیس شد. اگر چه از قبل جداسازی نژادی در این کشور وجود داشت. قوانینی که آپارتاید را تعریف می‌کردند در سال ۱۹۹۱ به تدریج توسط حزب ملی لغو شدند و این به دلیل درگیری‌های خشونت‌آمیز بود که سبب شامل شدن تحریم‌های بین‌المللی اقتصادی از سوی جامعهٔ بین‌المللی می‌شد. این منازعات بین اکثریت سیاهپوستان و بسیاری از سفید پوستان، رنگین پوستان و هندیان اتفاق می‌افتاد.
این کشور از معدود کشورهای آفریقایی است که در آن هیچ وقت کودتا نشده و انتخابات منظم در طول یک سده اخیر در آن برگزار شده‌است. با این حال اکثریت سیاهپوستان تا سال ۱۹۹۴ دارای حق رای نبود. این کشور از اعضای بنیان‌گذار اتحادیه آفریقا است و بزرگترین اقتصاد را در میان اعضای آن دارد. سازمان ملل، اتحادیه کشورهای همسود، سازمان تجارت جهانی، صندوق بین‌المللی پول، گروه ۷۷ و گروه ۲۰ از دیگر سازمان‌های بین‌المللی است که آفریقای جنوبی در آن‌ها عضویت دارد.
نظام سیاسی این کشور دمکراسی پارلمانی است اما برخلاف روش معمول در جمهوری‌های پارلمانی پست ریاست دولت و ریاست کشور در یک رئیس‌جمهور منتخب پارلمان ادغام شده است. پارلمان این کشور از دو مجلس تشکیل می‌شود. مجلس علیا با نام شورای ملی استان‌ها و مجلس سفلی با نام مجمع ملی.
آفریقای جنوبی ۱۱ زبان رسمی دارد؛ ۹ زبان از زبان‌های آفریقایی خانوادهٔ بانتو و دو زبان اروپایی؛ یکی زبان آفریکانس که از هلندی ریشه گرفته و زبان اکثریت سفیدپوستان و دورگه‌های این کشور است و دیگری زبان انگلیسی که در تجارت و عرصهٔ عمومی استفاده زیادی دارد اما فقط پنجمین زبان پرگویشور در خانه‌هاست.
اغلب از آفریقای جنوبی به‌عنوان ملت رنگین‌کمان یاد می‌کنند، این اصطلاح را اسقف اعظم دسموند توتو خلق کرد و بعدها رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی نلسون ماندلا از آن به عنوان استعاره‌ای برای توصیف پیشرفت‌های جدید تنوعات فرهنگی نشات گرفته از ایدئولوژی آپارتاید استفاده کرد. آفریقای جنوبی میزبان جام جهانی ۲۰۱۰ بود و این نخستین بار بود که این تورنمنت در آفریقا برگزار شد.